1. Het is normaal om niet gelukkig te zijn (ja echt!).
Helaas, hoewel we dat graag zouden willen, geluk is niet een contante staat van zijn. In het leven komen we dingen tegen waarvan we er een boel niet kunnen controleren. Een ontslag, ziekte, een overlijden. En soms, zelfs als er niet direct een aanleiding is, voelen we ons simpelweg niet fijn. En dat is normaal!
Een van de redenen daarvoor ligt in de (niet-) evolutie van het menselijke brein. Als we teruggaan naar de prehistorie zien we dat het menselijke brein gefocust was om te kunnen overleven in gevaarlijke situaties. Daarvoor was het essentieel om gevaar te analyseren (is er een beer?), om bij de groep te blijven (uitgestotenen zijn sneller prooi van een gevaarlijk dier) en om van alles meer en beter te hebben (wapens, huisvesting, eten). Dit zorgde voor grotere overlevings- en voortplantingskansen. Ik geloof dat, helaas voor ons, ons brein een paar honderdduizend jaar later nog steeds die overlevingsmodus heeft. De prehistorische behoefte aan meer wapens, eten of kinderen uit zich nu eerder in de snak naar meer materiele dingen, vrije tijd, status, gelukzaligheid. We willen ook nog steeds graag bij een groep horen en oa door de rol van social media vergelijken we ons constant met anderen. Tegelijkertijd analyseren we alles en hoewel het niet langer gaat over wolven of beren, we maken ons nog constant zorgen: of je je baan zal verliezen, of je wel aardig bent geweest, enz. enz.
Kortom.. ons ‘oeroude’ brein is min of meer gemaakt om te piekeren, angstig of bezorgd te zijn – je brein doet simpelweg wat het geacht wordt te doen. Geluk, in de zin van niet angstig zijn of piekeren, is in deze zin dus juist een meer afwijkende toestand. Misschien kunnen we ons gewoon alleen al realiseren dat piekeren en je soms ongelukkig voelen normaal is en hoort bij ‘mens zijn’. Iedereen heeft constant zorgen en krijgt constant dingen op zijn pad die hem of haar van zijn stuk brengen. Misschien maakt dat besef jouw sores wat minder heftig.
2. Long term dreams.
Tegelijkertijd bedoel ik natuurlijk niet dat geluk onmogelijk is. Je kunt je wel degelijk overwegend gelukkig voelen, ondanks het piekeren en de nare dingen die op je pad komen. Het jezelf stellen van lange termijn doelen en dromen die dicht liggen bij wie je bent en hoe je je wil voelen, kan daarbij helpen. Als je het idee hebt om in het algemeen op het juiste pad te zijn, in de lange termijn gezien, dan is een strubbeling van nu misschien klein en negeerbaar. Of in ieder geval behapbaar.
3. Lang leve de kleine dingen!
Je laten sturen door lange termijn plannen helpt bij het behouden van een ‘overall’ geluksgevoel, maar in het leven van elke dag zijn het met name ook de kleine dingen die je geluk kunnen geven. De zon op je gezicht. Een heerlijk kopje koffie. Even gek doen met een collega. Lachen om een grap. Sta eens stil om de kleine dingen op te merken.
4. Focus en concentratie.
En voor wat betreft dat stilstaan… Focus en concentratie geeft je de mogelijkheid jezelf te vergeten, één te worden met wat je doet en de tijd te vergeten. Matt Killingsworth heeft onderzocht waar de aandacht is als mensen op hun gelukkigst zijn. Hij ontwikkelde een simpele app om dit te testen. Telkens als een piep afging rapporteerden proefpersonen wat ze deden, hoe gelukkig ze waren en waar ze aan dachten. De resultaten? Het maakte bar weinig uit wat de proefpersonen deden, als ze hun aandacht er maar bij hadden. Geluk blijkt vooral te maken te hebben of je in het 'hier en nu' bent, onafhankelijk van de activiteit. Of het nou eten, tandenpoetsen, dagdromen of papier versnipperen is, mensen die hun aandacht erbij hielden ervoeren mensen meer geluk. Dus wil je meer gelukkig zijn? Ben in het moment en focus je op wat je aan het doen bent. Vind je dat lastig? Meditatie kan je helpen om in het moment te zijn.
5. Negatieve gevoelens mogen, nee móeten, er ook zijn.
De meeste mensen hebben de neiging om als ze ongelukkig zijn en vervelende gevoelens ervaren, deze weg te stoppen. Lekker niet ervaren. In je schulp kruipen. Iedereen heeft daar wel zijn eigen strategieën voor. Misschien loop je ervoor weg, onderdruk je ze, zoek je afleiding of ruzie, wil je jezelf op een bepaalde manier pijn doen of misschien drink je jezelf onder de tafel. Hoe dan ook, meestal is dat niet de manier om geluk te ervaren. Ja, kortstondig misschien. Maar een écht diep tevreden gevoel krijg je er niet van. Ben je bewust van je ontwijkingsstrategieën en laat die negatieve gevoelens toe. Als je kijkt naar wat er in je speelt levert dat vaak 'in the long run' meer op. Doe maar, heb lef!
6. Lief zijn voor jezelf
Het hoeft niet perfect te zijn. Je bent al fantastisch en precies zoals je moet zijn. Je hebt zoveel talenten. Twijfel nou eens niet. Zet de interne criticus nou eens op ‘uit’. Zorg in plaats daarvan goed voor jezelf. Dus neem een stapje terug. Met een dekentje op de bank. Of juist met een biertje op het terras of een wandeling in het bos. Staar in de verte en vier je successen. De kleine successen van de kleine dingen. Bijvoorbeeld dat je nu eens wél verteld hebt wat er op je hart zit. Of omdat je nu al twee dagen niet gerookt hebt. Of dat je nu eens besloten hebt dat je rapport goed genoeg is en niet vraagt om nachtwerk. Onderzoek laat zien dat mensen die regelmatig reflecteren op hun ‘overwinningen’ (hoe klein dan ook) in het leven gelukkiger zijn dan mensen die dat niet doen. Vind je het lastig om je interne criticus uit te zetten? Schrijf deze gedachten dan eens op en bedenk wat je tegen een goede vriend of vriendin zou zeggen als deze dezelfde gedachten zou hebben.
7. Omgeef je door anderen.
Aangezien we gezien hebben nog steeds gestuurd worden door ons 'oerbrein' is deze tip niet zo gek. Omgeef je door anderen en je voelt je gelukkiger. Langdurig onderzoek onder 750 mensen dat al loopt sinds te Tweede Wereldoorlog laat zien dat mensen met goede relaties essentieel meer gelukkig zijn dan mensen die zich alleen voelen, slechte relaties hebben of alleen zijn. Interessant is dat deze mensen niet alleen gelukkiger zijn, ze zijn ook gezonder, leven langer en hebben minder snel last van dementie op latere leeftijd. Hierbij gaat het niet om de hoeveelheid relaties die je hebt, maar over de kwaliteit van deze relaties. Dus, voel je je alleen? Zoek je vrienden en familie op. Bel je beste vrienden op. Ga wat leuks doen met ze. Praat met ze over je problemen. Stel jezelf open. Doe iets nieuws met ze. Een goed leven is gebouwd op goede relaties. Bouw diepgang in je relaties. Er gaat niets boven een goed gesprek. En bovendien: onderzoek laat zien dat als de mensen om je heen gelukkig zijn, dat een zeer positief effect kan hebben op jou zelf.
8. Geef!
Niet alleen je relaties met de mensen dichtbij je zijn van invloed op je geluk. Ook goed zijn voor onbekenden of de wereld doet goed. Als je geeft aan anderen laat je lichaam endorfines los. Ja, dat is die gelukshormoon. Geef complimenten. Doe iets aardigs voor een vreemde. Bel die eenzame tante. Doe vrijwilligerswerk. Onderzoek laat zien dat mensen die geven over het algemeen gelukkiger zijn dan mensen die dat niet doen.
9. Kies!
Mensen die ergens voor kiezen, zijn gelukkiger met hun keuze. Het gaat er niet om wat je kiest, als je maar iets écht kiest. “A wandering mind is an unhappy mind” wordt ook wel gezegt. Onderzoek laat zien dat mensen die een keuze maken die onomkeerbaar is veel gelukkiger zijn met die keuze dan mensen die een keuze maken die omkeerbaar is. Dus dat betekent dat mensen die een keuze maken maar constant blijven twijfelen of ze niet toch voor het andere hadden moeten kiezen significant minder tevreden zijn dan mensen die een keuze maken en daarmee basta. Zelfs al is die keuze niet hun 'eerste keus'. Huh? Juist. Dus zelfs al kies je/moet kiezen voor een optie die minder is dan de allerbeste, zelfs dan ben je meer tevreden en gelukkig met die optie, wanneer deze onomkeerbaar is. De moraal van het verhaal: het maakt niet uit wát je kiest, als je maar ergens echt voor kiest.
10. Er zijn anderen die het slechter hebben
Relativeren kan je leren, maar blijkt ook echt een belangrijke vaardigheid om goed om te kunnen gaan met pijn, verdriet en grote levenservaringen. Er is altijd wel iemand te vinden die het erger heeft dan jij, en vergeleken daarmee valt het eigenlijk best mee…
11. Sport
Sporten maakt ook veel endorfines los. Nog meer gelukshormonen. Onderzoek laat ook zien dat sport een belangrijke invloed heeft op geluk en op het verminderen van mentale problemen en depressie. Dus wil je meer geluk ervaren? Trek je hardloopschoenen aan of ga naar de sportschool.
